حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه

تحقق دغدغه دیرینه

دکتر عبدالحسین خسروپناه از ۲ سال تلاش برای تولید یک اثر فاخر می گوید

حجت الاسلام و المسلمین عبدالحسین خسروپناه رییس انجمن فلسفه و حکمت ایران سالهاست که در حوزه اندیشه اسلامی به فعالیت می پردازد و آثار مکتوب و فاخر بسیاری از خود به جای گذاشته است. او بعد از ۲ سال فعالیت فشرده با جمعی از پژوهشگران موفق به تبیین و طراحی منظومه فکری رهبرمعظم انقلاب شده است که این کار را از دغدغه های دیرینه وجدی زندگی علمی خود می داند. با او در مورد این کتاب و پیشینه آن به گفت و گو نشستیم .

گفت وگو سید علی سیدی

انگیزه اصلی شما از انجام این طرح پژوهشی چه بود و چه اهدافی را در آن دنبال می کردید؟

تدوین کتاب منظومه فکری مقام معظم رهبری، مبنای یک دلیل و علت است. دلیلی که ما را به این سمت سوق داد، این بود که من سالها در ذهنم ضرورت تدوین منظومه فکری شخصیت های انقلاب بود و معتقد هستم که ا گرکسی به شخصیتی منظومه وار نگاه کند، می تواند این شخصیت و اندیشه او را جامع تر و کامل تر بشناسد. به همین جهت ما اندیشه های مهندس بازرگان و دکترشریعتی را درآسیب شناسی معاصر تدوین کردیم. بنابراین من نظرم این است ا گر می خواهیم درباره امام یا مقام معظم رهبری چیزی بنویسیم باید یک مطلب نظام مند را تدوین کنیم. اصطلاح منظومه فکری زاییده یک علت است. ما تقریباً ۹سال پیش با جناب اقای دکتر داودی و جمعی از محققین، تحقیقی را انجام می دادیم به نام منشور جمهوری اسلامی ایران که برای ایرانیانی که تصویر درستی ازجمهوری اسلامی و نظام جمهوری اسلامی ایران نداشتند، در این کتاب به صورت مختصر و دقیق اطلاعات خوبی به دست می آورند. آن زمان که ما این کار را انجام می دادیم و زمان زیادی هم گذاشتیم من در یک مقطعی در روز ۱۶ ساعت هم روی این منشور وقت می گذاشتم چون بخش مبانی اش بر عهده بنده بود. کل کتاب حدود ۱۲۰ یا ۱۳۰ صفحه شد. در همان ایام دغدغه کارکردن روی منظومه فکری رهبران نظام برای من ایجاد شد ودر جلسه ای که با آقای دکتر داودی داشتیم دغدغه ام را مطرح کردم و ایشان گفتند لازم است این کار توسط شما انجام شود.

پیشنهاد دادیم که ابتدا منظومه فکری امام دیدگاه نوشته شود و پس از آن منظومه فکری مقام معظم رهبری، چون این دو برای شناخت نظام فکری جمهوری اسلامی ایران مکمل یکدیگر هستند.

کارفعلی تا چه حد به اهدافی که در پی آن بودید، نزدیک است؟

این دو کتاب منظومه فکری ، مجموعاً دو سال طول کشید. تقریباً می شود گفت یک سال اول این پژوهش را بنده به تنهایی کار می کردم به این صورت که در این زمینه تحقیق می کردم که اصلاً روش منظومه ای چیست؟در منظومه فکری چه مختصاتی باید رعایت شود؟چه مؤلفه هایی باید داشته باشد؟ این منظومه فکری چیست؟ خیلی برای ما مهم بود و کار دومی که من انجام می دادم کل آثار امام و مقام معظم رهبری اعم از کتبی که از این دو بزرگوار چاپ شد با سخنرانی هایی که منتشرشده و نشده و به صورت پیاده شده در موسسه نشر امام و موسسه نشر انقلاب اسلامی وجود داشت را تهیه کردم و آرشیو مفصلی از اندیشه امام و رهبری جمع کردم. مجموعه این آثار را کامل مطالعه کردم و پرونده علمی هم تشکیل دادم. یک ساختار با زیر مجموعه های نظام بینشی و نگرشی؛ منشی و اخلاقی و کنشی طراحی کردم.

البته ساختاری که توضیح دادم حدود ۱۴ بار تغییر کرد تا به این مرحله رسید. هر مطلبی مثل خداشناسی اسلامی و هرکدام از اینها با توجه به محتویات آثاری که استفاده می شد،ساختار درونی هم پیدا می کرد و به محقق می گفتیم که براساس این ساختار جدید محتوا را تدوین کند. در واقع شورایی علمی تشکیل دادیم که جمعی از محققان وفرهیختگان دانشگاه بودند که حضور پیدا می کردند وهر ساختار و زیر مجموعه، پیشنهاد داده می شد و در این شورا به تصویب می رسید. مجموعاً در طول این پژوهش ویک سال مطالعات و مباحث تشکیل پرونده و علمی و …راهنمایی صورت گرفت و یک سال هم تدوین و پژوهش نهایی فکری که ما داشتیم یک نظام معرفتی و فکری بود که بر محور توحید و نظام اجتماعی بود و ا گر کسی بخواهد نظام جمهوری اسلامی را از طریق این دو رهبر نظام کشف کند این دو مجموعه جدید و تقریباً کامل است.

انجام چنین پژوهش هایی روی اندیشه رهبر معظم انقلاب چه سختی هایی دارد؟

آثار مکتوب حضرت امام دیدگاه طبیعتاً بیشتر است؛مخصوصاً مباحث مبانی نظری و بینشی حضرت امام درکتاب های مختلفی از ایشان در مباحث فلسفی و عرفانی منتشر شده بود، کار ما را راحت تر می کرد اما فرمایشات مقام معظم رهبری مباحث نظری و مبانی اخلاقی فراوانی داشتند.ولی چون اکثراً به صورت سخنرانی مطرح شده بود و هنوزموسسه نشر آثار حضرت آقا مجموعه سخنران یها و فرمایشات را عرضه نکرده بودند، کار ما نسبت به تدوین منظومه امام خیلی دشوارتر و سخت تر بود . نکته مهم این بود که گاهی سخنرانی جدیدی توسط ایشان انجام می گرفت و ما باید آ نرا نیز در اثر می گنجاندیم. مثلاً اقتصاد مقاومتی مبحث جدیدی بود که در بخش نظام اقتصادی اسلام گنجاندم و همچنین ولایت شناسی حضرت آقا نیز تکمیل تر شد. به هر حال فهم کلمات این بزرگان روش اجتهادی دارد. ما خواستیم با حفظ ادبیات مقام معظم رهبری، از عبارات نویسنده برای بیان استفاده کنیم و با این کار در عین حال بیشترین محتوا را نیز منتقل کنیم. بعضی از افراد که درباره مقام معظم رهبری یا حضرت امام مطلب می نوشتند همین جور پشت سر هم عبارات را نقل قول می کنند اما اینکه منظومه وار فرمایشات را با قلم جدیدی اما با ادبیات مقام معظم رهبری تضمین بشود کار دشوار و سنگینی است .

برای تحلیل و استخراج منظومه فکری حضرت آقاچه بایدها و نبایدهایی باید رعایت شود؟

چند تا نکته است که ا گر دوستان به مقدمه مراجعه کنند، در آنجا کاملاً همه این موارد را توضیح داده ام. مثلاً فرمایشات حضرت آقا اصلی و فرعی دارد به مناسبت روز کارگر، روز معلم یا مثلاً وقتی مخاطب شان دانشجویان هستند . بخشی از فرمایشات حضرت آقا اشاره به اصول و منطق و اندیشه اسلامی است حالا در عرصه سیاست و اقتصاد و روابط بین الملل و …

تشخیص این اصلی و فرعی خیلی کار ظریف و دقیقی است که باید با حوصله و دقت آن را بررسی کرد. نکته دیگر که فرمایشات مقام معظم رهبری بخشی مربوط به مبانی است و برخی مربوط است به راهبردها ، گاهی اختصاص به دستگاهها دارد مثلاً خطاب به شورای نگهبان، مجلس خبرگان، حوزه های علمیه است. گاهی اوقات ناظر به کل کشور است، گاهی مخاطب نظام بین المللی است. خیلی مهم است که بدانیم کدام بخش جزو منظومه فکری است کدام بخش فرعی و تبعی و مقطعی است.

چرا تولیدات با ارزش و پر محتوا در این عرصه کم است؟

یکی از نکات این است که ما از محققینی برای تدوین این کتاب استفاده کردیم که توانمند هستند. متاسفانه گاهی اوقات دوستانی که به تدوین فرمایشات مقام معظم رهبری می پردازند، کسانی هستند که از سطح علمی لازم برخوردارنیستند و صرفاً به یک سری تحقیقات ترویجی می پردازند،البته آنها هم خوب است اما یک سری کارهای عمیق تری لازم داریم. به عنوان مثال موضوع اقتصاد مقاومتی موضوعی بسیار مهم است که اقتصاد کشور را دگرگون می کند و کشور را ازبحران نجات می دهد یا وقتی حضرت آقا دارد در مورد زندگی دربجنورد صحبت می کنند این طور نیست که به ذهن شان برسد و صحبت کنند، این ضرورت مهم جهان اسلام و بشریت است.

تمام مطالبی که بیان می کنند. محقق باید بنشیند و آنالیزم وتحقیق کند و بعد ارتباط مباحث را با هم پیدا کند و سپس ارتباط مطالب را در ساحت بینش، منش و کنش تفکیک کند تا معلوم شود که این منظومه حول چه محور اصلی می چرخد.

مهم ترین آسیب هایی که می تواند آثار اینچنینی را تهدید کند، چیست؟

یک تهدید جدی که اندیشه امام و اندیشه مقام معظم رهبری را ممکن است دچار آسیب کند، التقاط است. فرض کنیم مقام معظم رهبری درباره اقتصاد مقاومتی صحبت می کند پس از آن افرادی آن سخنان را با مفاهیم اقتصاد مدرن و سوسیالیستی تغییر می دهند و می گویند که در حال اجرای اقتصاد مقاومتی هستیم در حالی که در حقیقت اقتصاد غیر مقاومتی است.

مثلاً می روند قراردادی با توتال می بندند و می گویند این درراستای اقتصاد مقاومتی است، از ماشین خارجی تا سنگ پا را وارد می کنند و می گویند در راستای اقتصاد مقاومتی است.

در فصل برداشت سیب مردم ارومیه، سیب وارد کشور می کنند و می گویند در راستای اقتصاد مقاومتی است. بعضی ها با این عملکرد سخنان رهبری را به تمسخر می گیرند و بعضی هم براثر جهل دچار این کارها می شوند. باید دغدغه مندان بیایند،چون حضرت آقا یکی از ویژگی هایش این است که تولید ادبیات می کنند و باید کسانی که به این جریان تعلق دارند، بنشینند و تحلیل دهند.نهضت تولید علم، نهضت نرم افزاری، نقشه جامع کشور، الگوی پیشرفت اقتصاد مقاومتی، مهندسی فرهنگی و… این ها مفاهیمی است که حضرت آقا بیان کردند و این اصطلاحات را مکرراً درباره اش سخن گفتند و ترویج کردند. نخبگان معتقد به جریان انقلاب اسلامی باید سریع بیایند این مباحث را تدوین و شرح دهند. این مباحث را درسازما نها، نهادها به کار ببرند تا عملیاتی شود. ساختاری که تعلق و وابستگی به نظام و فرمایشات رهبری بیشتر از بسیاری از مجموعه ها که علاقه مند به فرمایشات رهبری هستند این اندیشه ها خوب تفسیر بشود تا به مرور زمان تغییرش ندهند و سریع تر عملیاتی شود و نهاد سازی بشود تا اجتماع بیشتری پیدا بکند.

بازخوردهایی که بعد از خروج کتاب داشتید،چطور بود؟

استقبال خوبی نسبت به کتاب شده و اشخاص حقیقی،دانشگاهیان، اساتید حوزه، دانشجویان، طلاب این کتاب را تهیه کردند و مطالعه می کنند و بعضی از این عزیزان سالها منتظر نشر این کتاب بودند و تماس می گیرند و ابراز لطف می کنند. تقریباً هفته ای نیست که چندین نفر تلفنی وحضوری ابراز محبت نکنند. به حال منظومه فکری مقام معظم رهبری یک مکتب و یک منشور است و هیچ ربطی هم به نظام جمهوری اسلامی ندارد. این یک مکتب است که باید ترویج کنیم در مقابل کسانی که نظام سکولار و اسلام آمریکایی را ترویج می کنند.

منتشر شده در ویژه نامه «مکتوب انقلاب» ضمیمه ۲۴ مهرماه ۱۳۹۶ روزنامه صبح نو

 

همچنین شاید مطالب زیر مورد پسندتان باشد...

افزودن یک دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

10 − چهار =